Το σύκο είναι από τα πιο αγαπημένα καλοκαιρινά φρούτα των Ελλήνων και η ωρίμανσή του ξεκινάει από τα τέλη Ιουλίου ως και τον Σεπτέμβρη, ανάλογα με την περιοχή στην οποία βρίσκεται. Δύο είναι οι επικρατέστερες ποικιλίες σύκων στη χώρα μας, τα «βασιλικά» και τα μαύρα σύκα.
Το μέγεθός του μπορεί να είναι μικρό, αλλά η θρεπτική αξία του σύκου είναι τεράστια. Περιέχει τόσα πολλά θρεπτικά συστατικά, που δικαίως το θεωρούσαν από την αρχαιότητα ακόμα υπερτροφή. Φρούτο γλυκό και νόστιμο, ανέκαθεν ήταν μία φθηνή και υγιεινή λιχουδιά τόσο για τα παιδιά όσο και για τους μεγάλους.
Στην αγορά θα βρείτε βιολογικά σύκα φρέσκα ή αποξηραμένα στα καταστήματα βιολογικών καθώς και στις λαϊκές αγορές βιολογικών το καλοκαίρι. Η τιμή τους είναι αυξημένη σε σχέση με εκείνη των αντίστοιχων σύκων συμβατικής καλλιέργειας, γεγονός που αντικατροπτρίζει την μειωμένη παραγωγή τους, τα αυξημένα έξοδα για την πιστοποίησή τους και την μοναδική τους γεύση.
Τα απολιθώματα φύλλων συκιάς και τα απανθρακωμένα σύκα που βρέθηκαν σε περιοχές της Ευρώπης μας γνωστοποίησαν ότι το δέντρο αυτό υπήρχε από τους προϊστορικούς χρόνους. Είναι ακόμα γνωστό ότι το σύκο ήταν από τα αγαπημένα φρούτα της αρχαιότητας και ιδιαίτερα στον Ελλαδικό χώρο.
Αναφορά στη συκιά και στον καρπό της γίνεται σε πλήθος αρχαίων ελληνικών και ρωμαϊκών συγγραμμάτων. Σύμβολο γονιμότητας, ειρήνης και ευημερίας, το σύκο ήταν για τους αρχαίους μας προγόνους ιερό φρούτο. Ήταν και ένα από τα ιερά φρούτα του Διονύσου, το οποίο του είχε δώσει και το προσονύμιο συκίτης.
Θεωρείται ότι το φυτό πρωτο-καλλιεργήθηκε στη ζώνη της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής. Στη συνέχεια διαδόθηκε στην αρχαία Ελλάδα. Εκεί, τα σύκα έγιναν αναπόσπαστο κομμάτι της παραδοσιακής μεσογειακής δίαιτας αφού έγινε άμεσα κατανοητή η μεγάλη θρεπτική τους αξία και εκτιμήθηκε η υπέροχη γεύση τους.
Στην Αμερικάνικη ήπειρο το σύκο βρέθηκε πολύ αργότερα. Ταξίδεψε μαζί με τους Ισπανούς θαλασσοπόρους στις αρχές του 16ου αιώνα. Εύκολο και ανθεκτικό δέντρο η συκιά, ευδοκίμησε σε όλα τα εύκρατα κλίματα του πλανήτη. Έτσι, στις μέρες μας, εκτός από την Αμερική (και συγκεκριμένα την Καλιφόρνια) σύκα παράγουν και εξάγουν σε μεγάλες ποσότητες οι χώρες γύρω από τη λεκάνη της Μεσογείου όπως η Τουρκία, η Ελλάδα, η Ισπανία και η Πορτογαλία.
Η συκιά αναπτύσσεται και ευδοκιμεί σε ποικίλα εδάφη και κλίματα που διαφέρουν σημαντικά μεταξύ τους. Πιο συγκεκριμένα, μπορεί να αναπτυχθεί σε ξηρά κλίματα με πετρώδες έδαφος και χαμηλό υψόμετρο αλλά και σε ορεινές περιοχές (ακόμα και πάνω από τα 1500μ σε υψόμετρο). Προτιμά όμως εδάφη με καλή αποστράγγιση και ουδέτερο ή ελαφρώς αλκαλικό PH και σχετικά υψηλές θερμοκρασίες (χωρίς παρατεταμένο παγετό και πολλές χιονοπτώσεις).
Το δέντρο της συκιάς ζει ως και 60 χρόνια, η καρποφορία του όμως ξεκινάει από το 4ο ή 5ο έτος και αυξάνεται σταδιακά μέχρι και το 30ο έτος ηλικίας του δέντρου.
Υπάρχουν δύο είδη συκιάς: η αγριοσυκιά, που έχει και αρσενικά και θηλυκά άνθη και η καλλιεργούμενη, που έχει μόνο θηλυκά. Η γονιμοποίηση της συκιάς γίνεται από ένα έντομο που ονομάζεται ψήνας και έχει επιλεγεί αποκλειστικά για τον σκοπό αυτόν.
Ο καρπός της συκιάς, το σύκο, έχει σχήμα στρογγυλό με μία μύτη κοντά στο κοτσάνι του και τυπικά είναι το λουλούδι του δέντρου. Αποτελείται από μία ανθοδοχή που ονομάζεται ταξιανθία και μετατρέπεται σε καρπό μετά από την γονιμοποίησή του. Η συγκομιδή των σύκων πραγματοποιείται αφού αυτά ωριμάσουν, δηλαδή κατά τα μέσα καλοκαιριού μέχρι και τον Σεπτέμβριο.
Σήμερα, συστηματικές καλλιέργειες σύκων θα βρούμε κατά κύριο λόγο στη Μεσσηνία. Λιγότερο συστηματικές καλλιέργειες έχουμε και στην Λακωνία, στην Αττική, στην Πύλο, στην Κύμη και σε ορισμένα νησιά. Ειδικά στην Κύμη και στον Ταξιάρχη Ευβοίας παράγονται αποξηραμένα σύκα με προστατευόμενη ονομασία προέλευσης (ΠΟΠ) και από το Μαρκόπουλο έχουμε σύκα Βραυρώνας Μαρκοπούλου Μεσογείων με προστατευόμενη γεωγραφική ένδειξη (ΠΓΕ).
Στην Εύβοια θα βρούμε να καλλιεργούνται και βιολογικά σύκα. Όπως σε όλες τις βιολογικές καλλιέργειες, έτσι και στην καλλιέργεια της συκιάς χρησιμοποιούνται φυσικά λιπάσματα και φυτοφάρμακα απαλλαγμένα από χημικά. Είναι καλλιέργειες φιλικές όχι μόνο προς το περιβάλλον, αλλά και προς τον άνθρωπο.
Υπάρχουν πολλές ποικιλίες σύκων και χωρίζονται ανάλογα με το χρώμα του φλοιού τους στις λευκές και στις έγχρωμες. Οι πιο γνωστές από τις Ελληνικές ποικιλίες είναι η Σμυρναίικη, η Βασιλική μαύρη, η Κύμης, η Καλαμών η Βασιλική λευκή, η όψιμη Αθηνών και άλλες. Θα βρούμε όμως και ξένες ποικιλίες όπως τα Yildiz, τα Verdone, τα Sari lop, τα Mission, τα Alfiore, τα Brazilliana και αρκετές ακόμα.
Στην αρχαιότητα η κατανάλωση σύκων ήταν πολύ διαδεδομένη. Ένα πρωινό με ψωμί βουτηγμένο σε κρασί και σύκα σαν συνοδευτικό, ήταν πολύ συνηθισμένο. Ο Αθήναιος στο συγγραφικό του έργο «Δειπνοσοφισταί» μιλάει για ένα επιδόρπιο από σύκα και κουκιά αναμειγμένα μεταξύ τους, το οποίο ήταν πολύ δημοφιλές. Το συγκεκριμένο επιδόρπιο θα το βρούμε να αναφέρεται σε πολλά αρχαία κείμενα, όχι μόνο για την γεύση του, αλλά και για τις θεραπευτικές ιδιότητες που θεωρούσαν ότι έχει. Επίσης πολύ συχνή ήταν και η κατανάλωση ξηρών σύκων.
Τα σύκα είναι τόσο πλούσια σε θρεπτικά συστατικά που θεωρούνται υπερτροφή. Περιέχουν πολλές βιταμίνες, όπως A, C, E και Κ, καθώς και πολλές από τις βιταμίνες του συμπλέγματος Β, όπως φυλλικό οξύ, θειαμίνη, ριβοφλαβίνη, παντοθενικό οξύ, νιασίνη και πυριδοξίνη. Στα σύκα θα βρούμε ακόμα κάλιο και μέταλλα όπως ασβέστιο, σίδηρο, μαγγάνιο, μαγνήσιο, σελήνιο και χαλκό.
Αν και τα περισσότερα από όλα αυτά τα συστατικά θα τα βρούμε σε μικρές ποσότητες, τα σύκα εξακολουθούν να είναι πολύτιμα για την υγεία μας. Ειδικά ο χαλκός που περιέχουν -και η ποσότητα αυτή κάθε άλλο παρά αμελητέα είναι- είναι ένα μέταλλο πολύ σημαντικό για τον οργανισμό.
Τα σύκα θα μας δώσουν επιπλέον αρκετούς υδατάνθρακες και φυτικές διαιτητικές ίνες, αλλά ελάχιστα λιπαρά και πρωτεΐνες. Επίσης είναι μία πολύ καλή πηγή ενέργειας.
Τα σύκα είναι πλούσια σε φυτικές ίνες και αιώνες τώρα θεωρούνται ένα καλό «φάρμακο» για τη δυσκοιλιότητα. Πέρα όμως από τις φυτικές ίνες, τα σύκα περιέχουν πρεβιοτικά, τα οποία βοηθούν στην διατήρηση της χλωρίδας του πεπτικού συστήματος και στην καλή λειτουργία του.
Ορισμένα φλαβονοειδή σε συνεργασία με τις βιταμίνες Α, Ε και Κ, δίνουν στα σύκα αντιοξειδωτικές ιδιότητες. Έτσι προστατεύουν τον οργανισμό από τις ελεύθερες ρίζες και τις διάφορες λοιμώξεις και ασθένειες που αυτές προκαλούν.
Οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β που περιέχουν τα σύκα βοηθούν στο μεταβολισμό των πρωτεϊνών, των υδατανθράκων και των λιπών.
Τα σύκα είναι αρκετά πλούσια σε κάλιο και δεν περιέχουν καθόλου νάτριο. Έτσι βοηθούν και στην καλή λειτουργία του καρδιαγγειακού συστήματος. Ρυθμίζουν την αρτηριακή πίεση και τον σωστό ρυθμό της καρδιάς.
Ο χαλκός είναι ένα μέταλλο που παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στον μεταβολισμό και στην παραγωγή ενέργειας. Επίσης συμβάλει στην δημιουργία συνδετικών ιστών και νευροδιαβιβαστών και, μαζί με τον σίδηρο, στην παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων.
Έρευνες έχουν δείξει ότι τα σύκα μπορούν να βοηθήσουν και άτομα που βρίσκονται στο αρχικό στάδιο διαβήτη τύπου ΙΙ. Το χλωρογενικό οξύ που περιέχουν τα σύκα, τα καθιστούν έναν τέλειο σύμμαχο για τη μείωση του σακχάρου στο αίμα και τον έλεγχο της γλυκόζης.
Τέλος, τα σύκα και ειδικά τα αποξηραμένα, περιέχουν αρκετό ασβέστιο, ένα πολύ σημαντικό συστατικό για την καλή υγεία των οστών.
Τα φύλλα της συκιάς, έχει αποδειχθεί, ότι έχουν αντιδιαβητικές ιδιότητες. Μειώνουν το ποσό της ινσουλίνης που χρειάζονται τα άτομα με διαβήτη που κάνουν ενέσεις ινσουλίνης. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν στη διατροφή, πολύ δύσκολα όμως θα βρείτε συνταγές με φύλλα συκιάς. Χρησιμοποιούνται συνήθως για τύλιγμα άλλων τροφών.
Σε μελέτες που έγιναν σε ζώα, έχει αποδειχθεί ότι τα φύλλα συκιάς μειώνουν τα επίπεδα των τριγλυκεριδίων, ενώ σε μελέτες που έγιναν σε δοκιμαστικό σωλήνα τα φύλλα συκιάς εμπόδισαν την ανάπτυξη ορισμένων τύπων καρκινικών κυττάρων. Δεν έχει ακόμη προσδιοριστεί ποιες ακριβώς είναι οι ουσίες των φύλλων που έχουν αυτές τις ιδιότητες.
Το σύκο μπορεί να είναι ένα φρούτο που χρησιμοποιείται ευρέως σαν «φάρμακο» για τη δυσκοιλιότητα, αλλά η υπερβολική κατανάλωσή τους ενδέχεται να προκαλέσει διάρροια.
Σε άτομα με ευαισθησία στο γαστρεντερικό τους σύστημα, τα μικρά σποράκια που βρίσκονται μέσα στα σύκα μπορεί να προκαλέσουν διάφορα προβλήματα όπως κολίτιδα, για παράδειγμα.
Επίσης, περιπτώσεις αλλεργικής αντίδρασης έχουν σημειωθεί από την κατανάλωση σύκων, καθώς κάποια άτομα μπορεί να είναι αλεργικά σε αυτό το φρούτο. Αλλεργία μπορεί να προκληθεί και σε άτομα αλλεργικά στο λάτεξ, αφού τα σύκα περιέχουν φυσικό λάτεξ. Ακόμα, τα φύλλα και το κοτσάνι των σύκων περιέχουν ένα υγρό λευκού χρώματος που μπορεί επίσης να προκαλέσει αλλεργική αντίδραση σε ευαίσθητα άτομα.
Τέλος, τα σύκα περιέχουν σημαντικές ποσότητες βιταμίνης Κ, η οποία μπορεί να αναστείλει την αποτελεσματικότητα των φαρμάκων που αραιώνουν το αίμα. Σε αυτήν την περίπτωση, καλό θα είναι να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας, ώστε να μπορείτε άφοβα να απολαμβάνετε αυτό το νόστιμο και θρεπτικό φρούτο.
Από τα μέσα του καλοκαιριού μέχρι και τον Σεπτέμβριο θα βρούμε σύκα να πωλούνται σε όλες τις βιολογικές λαϊκές αγορές, τα καταστήματα βιολογικών προϊόντων και τα σούπερ μάρκετ. Από τα σούπερ μάρκετ μπορούμε να αγοράσουμε φρέσκα σύκα σε συσκευασίες των 500 γραμμαρίων ή του ενός κιλού και αποξηραμένα σε συσκευασίες των 200 εώς και 250 γραμμαρίων. Στις βιολογικές λαϊκές αγορές τα σύκα πωλούνται χύμα, ενώ στα καταστήματα βιολογικών προϊόντων μπορούμε να βρούμε και χύμα και συσκευασμένα βιολογικά σύκα.
Η τιμή των βιολογικών σύκων εξαρτάται κυρίως από την εποχή και την ποικιλία. Στην τιμή των αποξηραμένων σύκων όμως, σημαντικό ρόλο παίζει η περιοχή προέλευσης. Τα σύκα που προέρχονται από την Πελοπόννησο, για παράδειγμα, είναι πιο φθηνά σε σχέση με αυτά της Κύμης, τα οποία είναι Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ).
Όταν διαλέγουμε φρέσκα σύκα κοιτάμε να είναι ώριμα. Θα πρέπει να είναι μαλακά, αλλά όχι και να λιώνουν στο χέρι αν πάμε να τα πιάσουμε. Επίσης κοιτάμε να μην είναι χτυπημένα, μελανιασμένα, ή με χρωματιστές κηλίδες στον φλοιό τους. Τέλος, το άρωμά τους πρέπει να είναι γλυκό. Τα πράσινα και σκληρά φρούτα είναι άγουρα και δεν ωριμάζουν αφού κοπούν από το δέντρο.
Μετά τη συλλογή τους τα σύκα είναι καλό να καταναλώνονται γρήγορα, γιατί αλλοιώνονται εύκολα. Ένα δοχείο που κλείνει καλά και είναι τοποθετημένο σε σημείο με αρκετή υγρασία μέσα στο ψυγείο, θα τα κρατήσει φρέσκα, αλλά όχι περισσότερο από τρεις μέρες.
Τα αποξηραμένα σύκα μπορούν να διατηρηθούν καλά σε μέρος ξηρό και σκιερό για ένα διάστημα 6-8 μηνών.
Στο διαδίκτυο θα βρούμε πλήθος συνταγών μαγειρικής και ζαχαροπλαστικής με σύκα. Μαρμελάδες, γλυκά, κέικ και γλυκά του κουταλιού είναι από τις συνταγές που περιμένουμε να δούμε. Όμως, εκτός από συνταγές για επιδόρπια, θα βρούμε και πολλές συνταγές για κυρίως πιάτα με κρεατικά ή πουλερικά και πολλές σαλάτες. Φυσικά, δεν λείπουν και οι συνταγές για ορεκτικά, που πολύ συχνά συνδυάζουν τα σύκα με κάποιο είδος τυριού. Η τέλεια ισορροπία αλμυρού και γλυκού σε μία μπουκιά. Μία σύντομη αναζήτηση στο ίντερνετ θα σας δώσει πολλές ιδέες για νέες γευστικές εξερευνήσεις.
Τα ξερά σύκα είναι ένα νόστιμο, υγιεινό και πολύ θρεπτικό σνακ που μπορούμε να έχουμε πάντα μαζί μας και να το απολαμβάνουμε όλες τις εποχές του χρόνου. Φρέσκο ή αποξηραμένο, το σύκο εμπλουτίζει όχι μόνο τις φρουτοσαλάτες, αλλά και τις πράσινες σαλάτες. Γλυκά και κέικ με σύκα είναι επίσης νόστιμες και αρκετά υγιεινές επιλογές για να ικανοποιήσουμε την ανάγκη μας για κάτι γλυκό. Η μαρμελάδα από σύκα είναι γλυκιά και με μία ιδιαίτερη υφή και γεύση, ενώ το γλυκό κουταλιού αποτελεί μια λιχουδιά στην οποία λίγοι μπορούν να αντισταθούν. Τα σύκα μέσα σε φαγητά μπορεί για πολλούς να είναι κάτι ασυνήθιστο, αλλά αξίζει να το δοκιμάσετε. Ταιριάζει με κρέατα και πουλερικά και ειδικά σε συνδυασμό με ορισμένα τυριά μπορεί να απογειώσει το γεύμα σας. Τέλος, το σύκο σαν φρούτο θα μας δώσει όλη τη γλύκα του και, φυσικά όλα τα θρεπτικά του συστατικά.
© 2010-2023 Viologika.gr
Ηλεκτρονικός οδηγός βιολογικών προϊόντων
Όροι χρήσης | Άδεια χρήσης υλικού
