Search
Close this search box.
Βιολογικό παντζάρι

Βιολογικό παντζάρι

Το παντζάρι (Βέτα η κοινή ή Beta vulgaris) είναι αγγειόσπερμο μονοετές ή διετές φυτό της οικογένειας των Χηνοποδιοειδών (όπως το σπανάκι και το σέσκουλο). Είναι γνωστό και με την ονομασία κοκκινογούλι (λόγω του χρώματος της ρίζας του).

Στη πιο γνώριμη σε μας ποικιλία, τα φύλλα του είναι σε σκούρο πράσινο χρώμα με παχύ μίσχο έντονου κόκκινου/μωβ χρώματος. Η ρίζα του είναι στρογγυλή, σκληρή σε σκούρο μωβ χρώμα, διαμέτρου μεταξύ 5 και 12 εκατοστών (στην ωρίμανση). Άλλες ποικιλίες φέρουν διαφοροποιήσεις τόσο ως προς το χρώμα όσο και ως προς το σχήμα της ρίζας. Σε κάποιες ποικιλίες η ρίζα έχει έντονο κίτρινο/πορτοκαλί χρώμα, μπεζ ή σκούρο μωβ, με κιτρινοπράσινο, ανοιχτό πράσινο ή μωβ μίσχο αντίστοιχα. Σε κάποιες ποικιλίες η ρίζα (γογγύλι) είναι ωοειδούς σχήματος και αρκετά μεγαλύτερη και σε κάποιες άλλες έχει το σχήμα του καρότου.

Βιολογικό παντζάρι, σπορά και καλλιέργεια

Παρά το γεγονός ότι ευδοκιμεί σε εύκρατα κλίματα μπορεί να καλλιεργηθεί σχεδόν σε όλες τις ζώνες και είναι ανθεκτικό στις χαμηλές θερμοκρασίες. Απαιτεί όμως καλά αποστραγγιζόμενα εδάφη.

Δεν έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις. Όπως όλα τα φυτά, έτσι και το παντζάρι χρειάζεται χώμα με καλή λίπανση με χωνεμένη κοπριά ή χούμο (κομπόστ) το οποίο έχει πρώτα σκαφτεί καλά και σε βάθος. Ιδανικά, χρειάζεται έδαφος ουδέτερης οξύτητας (PH μεταξύ 6 και 7), πλούσιο σε άζωτο, κάλιο και ασβέστιο. Όταν η λίπανση είναι ελλιπής και το χώμα φτωχό, το γογγύλι δε θα αναπτυχθεί πλήρως και θα παραμείνει μικρό.

Η σπορά του παντζαριού μπορεί να γίνει οποτεδήποτε από τα τέλη του Φλεβάρη μέχρι και τα τέλη του Ιουλίου. Συνήθως, όμως, γίνεται 2 φορές το χρόνο, μετά τα μέσα του καλοκαιριού (Μάιο Ιούλιο) και στα τέλη του χειμώνα με αρχές άνοιξης (μέσα Φλεβάρη με αρχές Απρίλη).

Φυτεύουμε το παντζάρι με σπόρο είτε απ’ ευθείας στο χώμα είτε σε φυτώριο (για καλύτερη προστασία και έλεγχο του φυτού στα πρώτα στάδια ανάπτυξης). Σε φυτώριο, τοποθετούμε τους σπόρους σε μεταξύ τους απόσταση περίπου 3 εκατοστών και σε βάθος 1 εκατοστού. Τοποθετούμε το φυτώριο σε εσωτερικό χώρο με μερική ηλιοφάνεια και σε μία εβδομάδα περίπου θα βλαστήσουν οι σπόροι (κάποιοι μπορεί να χρειαστούν περισσότερες μέρες). Η μεταφύτευσή τους στο χώμα γίνεται όταν οι νέοι βλαστοί φτάσουν σε ύψος τα 5 με 10 εκατοστά. Σκάβουμε αυλάκια που μεταξύ τους απέχουν 20 με 30 εκατοστά και φυτεύουμε ανά 15 εκατοστά κατά μήκος. Εναλλακτικά, μπορούμε να φυτέψουμε σε λάκκους απόστασης 25 εκατοστών (αν πρόκειται για μικρή καλλιέργεια).

Το παντζάρι αναπτύσσεται κατά κύριο λόγο σε ύψος, όμως αν το φυτό βρει αρκετό ελεύθερο χώρο θα μπορέσει να αναπτύξει μεγαλύτερο βολβό και πλουσιότερο φύλλωμα.

Πότε κάνουμε συγκομιδή βιολογικού παντζαριού

Η συγκομιδή γίνεται μετά από 3 με 5 μήνες, ανάλογα με το έδαφος και τις κλιματολογικές συνθήκες. Μαζεύουμε το φυτό ξεριζώνοντάς το, όταν το γογγύλι έχει ήδη ξεπροβάλει αρκετά από το χώμα. Μια καλή καλλιέργεια μπορεί να αποδώσει 2 με 3 τόνους ανά στρέμμα.

Αν πρόκειται για οικιακή καλλιέργεια, μπορούμε να μαζέψουμε το παντζάρι στους 2,5 μήνες, όταν είναι ακόμα μικρό. Τόσο η ρίζα του όσο και το φύλλωμά του θα είναι ιδιαιτέρως τρυφερά. Αν το παντζάρι παραμείνει για μεγάλο χρονικό διάστημα στο χώμα, τότε το γογγύλι θα αυξηθεί σημαντικά σε μέγεθος, θα γίνει ινώδες (με πολλές φυτικές ίνες) και ενδέχεται να παρουσιάσει ρωγμές και να χάσει μέρος της γεύσης του.

Πίνακας με την θρεπτική αξία βιολογικού παντζαριού

Θρεπτική αξία βιολογικού παντζαριού

Το παντζάρι, όπως και όλα τα λαχανικά, αποτελείται κυρίως από νερό (το 86% περίπου). Η σύστασή του αναλυτικότερα είναι πρωτεΐνες 1,7%, λίπος 0,17%, υδατάνθρακες 9,8%, σάκχαρα 8% και φυτικές ίνες 2,8%.

Φρέσκος χυμός ωμού παντζαριού

Η θρεπτική αξία του παντζαριού, όπως και για κάθε τρόφιμο, εξαρτάται από την επεξεργασία του και τις συνθήκες υπό τις οποίες αναπτύσσεται. Το παντζάρι είναι λαχανικό ιδιαίτερα υψηλής θρεπτικής αξίας για όλο τον οργανισμό αλλά και για την καλή υγεία των ματιών μας.

Αν λάβουμε υπ’ όψιν ότι κάποιες βιταμίνες είναι υδατοδιαλυτές και κάποιες άλλες καταστρέφονται με το μαγείρεμα (λόγω υψηλής θερμοκρασίας), τότε για το ωμό παντζάρι ο πίνακας είναι αρκετά διαφορετικός. Ας δούμε τον πίνακα με τα θρεπτικά συστατικά του βρασμένου παντζαριού, που είναι και ο πιο συνηθισμένος τρόπος κατανάλωσής του:

Βιολογικό παντζάρι: Διατροφική αξία (*)

βιταμίνη B6 (πυριδοξίνη) 6 %
βιταμίνη Β9 (φολικό οξύ) 35 %
βιταμίνη C (ασκορβικό οξύ) 8 %
μαγγάνιο 28 %
μαγνήσιο 10 %
φυτικές ίνες 15 %
γλυκαιμικός δείκτης μεσαίος
ασβέστιο 1,7 %
κάλιο 15 %
νάτριο 5 %
σίδηρος 7 %
χαλκός 14 %
φώσφορος 9 %
υδατάνθρακες 17 gr
(*) Τα ποσοστά δίδονται για 1 φλυτζάνι (170 γραμμάρια) βρασμένου βιολογικού παντζαριού και σε σχέση με την ενδεδειγμένη ημερήσια κατανάλωση.

Συνταγές με Βιολογικό παντζάρι

Θα προστεθούν σύντομα...